• Zon

Zonnevlammen veroorzaken enorme rimpelingen in en onder het oppervlak van de zon

• 2024

Zonnevlammen behoren tot de meest angstaanjagende gebeurtenissen in het zonnestelsel. Dit zijn kolossale explosies van energie, waarvan de grootste wel 10% van de totale energie van de zon kan uitstoten - het equivalent van ontploffing miljarden kernbommen van één megaton.

batman v superman gezond verstand media

Ze doen meer dan alleen exploderen op zielverpletterende schalen. Ze zenden ook hoogenergetische gammastralen en een golf van subatomaire deeltjes uit die satellieten kunnen beschadigen en de atmosfeer van de aarde gedeeltelijk kunnen ioniseren, wat telecommunicatieproblemen en zelfs stroomuitval kan veroorzaken.

Deze vormen een ernstige bedreiging voor onze ruimtevaart en op technologie gebaseerde beschaving. Het is moeilijk om ze te voorspellen, dus hoe meer we ze begrijpen, hoe beter.

In de jaren negentig werd ontdekt dat ze niet alleen energie de ruimte in sturen, maar ook een enorme energiepuls produceren neerwaarts , in de zon. Dit kan worden omgezet in akoestische golven, letterlijk geluidsgolven die door de bovenste laag van de zon reizen, en deze kunnen worden gezien als cirkelvormige rimpelingen in het oppervlak van de zon die naar buiten bewegen, weg van de zonnevlam.

Een idee heeft te maken met energietransport in de zon. Diep (dit keer honderdduizenden kilometers naar beneden) onder het oppervlak is het plasma extreem heet. Het wordt drijvend en stijgt op, net zoals hete lucht opstijgt . In dit plasma zijn echter complexe magnetische velden ingebed. Wanneer de klodder heet plasma in de buurt van het oppervlak van de zon komt, interageren die magnetische veldlijnen met anderen om hen heen, waardoor ze verstrikt raken. De klodder koelt af wanneer hij aan de oppervlakte komt, maar de verwarde lijnen voorkomen dat hij weer naar beneden zakt. We zien dit als een zonnevlek, een donkerder gebied op het oppervlak omdat het gas koeler is.

Daaronder stijgt het plasma echter nog steeds, geblokkeerd door het koelere spul erboven. Dit maakt dat gasvolume onder de plek onstabiel. Er zit veel energie in en een uitbarsting erboven kan ervoor zorgen dat een deel van die energie vrijkomt, waardoor de rimpelingen ontstaan.

Vier foto's gemaakt door NASA's SOHO-zonneobservatorium tonen rimpelingen van een zonnevlam (de witte streep) op 9 juli 1996 die in de loop van de tijd naar buiten bewegen. De eenheden zijn in megameters (Mm; 1.000 km), dus het gezichtsveld is ongeveer de helft van de afstand van de aarde tot de maan. Credit: NASA / ESA / SOHO / MDI

Een ander idee is dat een magnetisch veld aan de oppervlakte een deel van die flare-energie naar beneden stuurt en het op één plek concentreert, waar het plotseling wordt vrijgegeven. Het is echter niet duidelijk of ze het zo ver naar beneden kunnen richten.

Het exacte mechanisme is dus een mysterie. Maar het feit dat er überhaupt een secundaire bron wordt geactiveerd, is nieuw en een ander stukje van de puzzel van hoe fakkels werken. Misschien kunnen astronomen, door dit mechanisme beter te begrijpen, de omstandigheden die daarvoor nodig zijn eerder zien - zoals het in kaart brengen van een storm die een tornado kan veroorzaken - zodat astronomen alert kunnen zijn.

In oktober 2003 barstte een enorme zonnevlam op de zon los, hier te zien op röntgenfoto's. Het ging ook gepaard met een krachtige coronale massa-ejectie. Zonnestormen zoals deze zijn een gevaar voor ons elektriciteitsnet en onze satellieten. Credit: NASA/SOHO

Ruimteweer (de golven van energie en subatomaire deeltjes die de zon uitzendt) is een belangrijk onderdeel van het begrijpen van de zon zelf, en kritisch hoe het ons kan beïnvloeden.

Ik herinner je eraan dat de zon in 2012 een epische storm losliet die, als hij op de aarde was gericht, catastrofaal zou zijn geweest. Gelukkig heeft het ons gemist. Maar er staat een nieuwe zonnecyclus voor de deur en in de komende zeven tot acht jaar zal de magnetische activiteit, inclusief uitbarstingen en andere explosies, toenemen. U kunt er zeker van zijn dat zonneastronomen gedurende deze tijd hun ogen op de zon zullen richten. Misschien kunnen ze binnenkort overgaan van reageren naar voorspellen.