Diepe duik: de mythologie van volle manen
>Als de maan vol is, gebeuren er rare dingen. Of dat zeggen ze. Blader snel door eeuwen van folklore, mythologie en geloof en je zult talloze verhalen vinden over de kracht van de volle maan. Zelfs als de verhalen enorm verschillen, zijn culturen en verhalenvertellers gebonden door hun overtuiging dat er iets inherent vreemds is aan de volle maan. Het maakt je krachtig, het maakt mensen gek, het geeft kracht aan de duisternis, en het zorgt ervoor dat bepaalde vervloekte individuen haar ontspruiten en huilen in de nachtelijke hemel. Waar de zon leven en vreugde geeft, is de maan iets heel complexs. EEN 1995 studie van de Universiteit van New Orleans ontdekte dat maar liefst 81% van de professionals in de geestelijke gezondheidszorg geloofde in de kracht van de volle maan om de geest van mensen te beïnvloeden. Je hebt waarschijnlijk een paar verhalen van oude vrouwen gehoord over de volle maan in je tijd - nee, het zal geen bevalling veroorzaken als je zwanger bent, dat beloven we - maar achter de roddels zijn er enkele fascinerende verhalen te vertellen.
Ga terug naar de vroegste perioden van beschaving en de maan is prominent aanwezig als een kracht van boosaardigheid. Tijdens de oude Griekse periode verbond Hippocrates, algemeen beschouwd als de grondlegger van de moderne geneeskunde, de kracht van de maan aan menselijke waanzin. Hij schreef, 'Iemand die 's nachts door angst, schrik en waanzin wordt bevangen, wordt bezocht door de godin van de maan.' Dit was iets waar de Romeinen ook veel vertrouwen in hadden. De godin Luna zou elke nacht haar strijdwagen door de nachtelijke hemel hebben gereden, vandaar de maancycli. De invloed van Luna zou waanzin opwekken bij niet-gelovigen. Haar naam is waar we het woord gek vandaan halen. Andere Griekse en Romeinse godinnen zoals Artemis en Selene hadden banden met de maan en werden als zodanig aanbeden. Ze waren ook prominente godinnen van de bevalling, dus die connectie is deels de reden waarom je legendes blijft horen over door volle maan veroorzaakte arbeid.
Een beeld van de Romeinse godin Luna.
De maan werkt vaak samen met de zon in verschillende mythologieën. In de Noorse mythologie, maan , de personificatie van de maan, is de broer van de zoon, Sól. Toen het paar in het begin der tijden ontstond, wisten ze niet wat hun doel was, noch de omvang van hun bevoegdheden. De goden kwamen bijeen om te beslissen over de basiszaken van de schepping en besloten dat het paar zou helpen om dag en nacht op aarde te creëren. Om hen bij hun inspanningen te helpen, zouden ze door wolven door de lucht worden achtervolgd. In één versie van het verhaal noemde de vader van het paar, Mundilfari, de kinderen naar de zon en de maan. De goden zagen dit als onvergeeflijke arrogantie en plaatsten de broers en zussen dus aan weerszijden van de aarde, voor altijd gebonden om de strijdwagens van de zon en de maan door de lucht te rijden. In dit verhaal werd voorspeld dat de gebeurtenissen van Ragnarök - de almachtige strijd die zou eindigen in de dood van de belangrijkste goden - zouden worden voorafgegaan door de dood van Máni door toedoen van de wolven die hem eeuwig achtervolgen.
In de Chinese folklore werd de godin van de maan, Chang'e, bijvoorbeeld verbannen naar de rots in de lucht nadat ze het onsterfelijkheidselixer had gestolen van haar man, de boogschutter Hou Yi. Hij was beloond met het elixer nadat hij negen zonnen had neergeschoten die de aarde aan het roosteren waren, zodat er voor ons nog maar één overbleef. Chang'e is nu de naamgenoot van het Chinese Lunar Exploration Program. Ze werd zelfs genoemd bij de eerste maanlanding, toen de Apollo 11-bemanning werd vergast op het verhaal van haar afkomst.
Tsukioka Yoshitoshi's afbeelding van Chang'e die naar de maan vlucht.
Grotendeels zijn goddelijke personificaties van de maan in verschillende culturen meestal vrouwelijk. In deze culturen, zoals de Griekse en Romeinse mythologie, symboliseren ze de vruchtbaarheid en werden ze vaak aanbeden in de hoop op een goede oogst. In de Yoruba-religie, de godin Yemoja zou de kracht hebben om onvruchtbaarheid te genezen en vrouwen te beschermen. Maangoden zijn ondertussen vaak meer op krijgers gebaseerd en brengen duisternis of veldslagen in hun voetsporen.
De maancyclus en verduisteringen vormen een groot deel van deze mythos. Het afnemen van de maan door zijn cyclus - van volle naar halve maan naar nieuw en weer terug - symboliseerde grote gevechten met monsters die de maan verslonden voordat ze hem weer uitspuugden. Dergelijke cycli werden gevreesd, maar werden ook gezien als een noodzakelijk onderdeel van de cirkel van het leven. De fasen van de maan dicteren de groei en het verval van het leven op aarde - dieren, planten, de oogst enzovoort.
Elk kind is verteld over de man op de maan. Kijk omhoog naar het oppervlak in de donkere lucht en je zult dat gezicht zien. Het is een even iconisch beeld geworden in de popcultuur als in de mythologie - denk aan de raket die in het oog van de maan landt in Georges Méliès' De reis naar de maan . De Noorse mythen zeggen dat het Máni is. De Chinese verhalen beweren dat het Chang'e is. Middeleeuwse Engelse ballads spreken over de man op de maan als een bordeaux-liefhebbende dronkaard. Wat je misschien niet weet, is dat de man een pluizige metgezel heeft. Verschillende volksverhalen vertellen over het konijn op de maan dat bij de man woont. Het konijn zou de enige metgezel van Chang'e zijn, maar er zijn andere verhalen in de Aziatische en Azteekse mythologie. Boeddhistische Jataka-verhalen verbeelden een konijn dat zichzelf onbaatzuchtig in het vuur wierp als offer voor Shakra . Aangeraakt door het gebaar pakte Śakra het konijn op en toonde zijn afbeelding op de maan. Een versie van dit verhaal is ook te vinden in de Japanse folklore, en sommigen geloven dat het een inspiratie is voor de Broodals, de gemene maankonijnen in het spel van 2017 Super Mario Odyssey !
In de Azteekse mythologie werd Tecciztecatl de oude maangod door een opoffering die verkeerd was gegaan. Hij en Nanahuatzin streden om de eer om de nieuwe zon te worden, maar toen het tijd was om in het offervuur te springen, verzette hij zich. Nanahuatzin nam snel zijn plaats in, waarna Tecciztecahl zijn voorbeeld volgde. Omdat er geen tweede zon nodig was, werd hij de maan. Maar zijn helderheid kon zijn tegenhanger niet overschaduwen, dus gooiden de goden een konijn op zijn oppervlak. De afdruk was vanaf de aarde te zien, en dit weerhield hem ervan ooit helderder te zijn dan de zon.
Natuurlijk kunnen we niet praten over de mythologie van de volle maan en maanverering zonder in de harige materie van weerwolven te komen. Net als maangoden en -godinnen, hebben veel culturen weerwolfachtige verhalen in hun folklore. Ovidius vertelde het verhaal van koning Lycaon, een leider die het vlees van de goden serveerde en voor straf in een weerwolf werd veranderd. Metamorfosen . Virgil schreef ook over mensen die in wolven veranderden, terwijl in Scandinavische verhalen mannen verkleed als wolven ten strijde trekken. De volkstraditie voor lycantropie varieert door de eeuwen heen, maar gek genoeg komt maaninvloed niet zo veel voor. Sommige Europese verhalen spreken over transformaties die plaatsvinden in het licht van een volle maan, maar het is niet de razernij van verloren controle zoals de moderne popcultuur het voorstelt. Het idee dat de volle maan de bepalende trigger is voor het leven van weerwolven, ontstond pas in de afgelopen honderd jaar, geholpen door Hollywood. Films zijn voor weerwolven en de volle maan wat ze waren voor vampiers en zonlicht: een handig vertelapparaat dat zijn weg vond naar het populaire bewustzijn.
Tegenwoordig kun je potentieel naar de lucht kijken en de maan in een bijzonder fascinerende fase zien. Sommigen noemen het de superblauwbloedmaan. Een supermaan, een bloedmaan en een maansverduistering - echt de hemelse trifecta die wetenschappers en folkloristen over de hele wereld inspireert. Evenementen als deze zijn ongelooflijk zeldzaam, dus zorg ervoor dat je het niet mist. Zal er iets spookachtigs gebeuren? Nou, je zult gewoon moeten wachten en het ontdekken.